Cách Diệt Tảo Lam Để Phòng Bệnh Gan Ruột Cho Tôm

Tảo lam là một trong những loại sinh vật có hại phổ biến trong ao nuôi tôm thẻ chân trắng, đặc biệt vào những thời điểm nắng nóng, nước ao ô nhiễm và dinh dưỡng dư thừa. Sự bùng phát của tảo lam không chỉ khiến nước ao có màu bất thường mà còn sinh ra độc tố, làm giảm oxy, gây chết tảo đột ngột và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tôm, làm tăng nguy cơ phát sinh các bệnh về gan tụy, phân trắng, hoại tử mang. Vậy cách diệt tảo lam sao cho đúng cách mà vẫn an toàn cho tôm?

Tảo lam là gì và vì sao nguy hiểm với tôm?

Tảo lam (hay còn gọi là Cyanobacteria) là nhóm vi khuẩn có khả năng quang hợp, phát triển mạnh trong môi trường nhiệt độ cao, ánh sáng mạnh và dinh dưỡng dư thừa.

Tác hại của tảo lam đối với tôm

• Gây biến động pH, oxy và nhiệt độ giữa ngày và đêm.
• Tiết ra độc tố (Microcystin) gây hại cho gan tụy, mang và đường ruột tôm.
• Khi tảo chết hàng loạt, sẽ tiêu tốn nhiều oxy, làm tôm sốc và chết đột ngột.
• Gây hiện tượng tôm nổi đầu, tôm thẻ chân trắng bị cong thân, hoại tử gan tụy nếu kéo dài.

Dấu hiệu nhận biết ao có tảo lam

• Nước ao có màu xanh lục đậm, xanh rêu hoặc xanh lam như nước sơn.
• Bề mặt nước có lớp váng màu xanh, có mùi tanh nồng.
• pH dao động lớn giữa sáng và chiều (chênh lệch >0.5).
• Oxy hòa tan thấp vào ban đêm hoặc sáng sớm.
• Tôm nổi đầu, gan tụy mờ nhạt, ăn yếu, chết rải rác.

Cách diệt tảo lam hiệu quả và an toàn

Giảm mật độ tảo lam bằng cách cắt giảm dinh dưỡng

• Giảm 30–50% lượng thức ăn, tránh để dư thừa thức ăn.
• Hạn chế bón phân, tránh gây phú dưỡng nước.

Dùng khoáng và chất hấp phụ

• Bón Zeolite, Dolomite hoặc sắt clorua để keo tụ và lắng tảo xuống đáy.
• Dùng chất hấp phụ độc tố tảo (chứa bentonite, humic acid) trộn vào thức ăn giúp bảo vệ gan tụy.

Dùng vi sinh xử lý ao

• Thả vi sinh phân hủy mùn bã hữu cơ (chứa Bacillus spp.) giúp giảm nguồn dinh dưỡng của tảo lam.
• Kết hợp vi sinh chuyên xử lý tảo lam nếu có điều kiện (sản phẩm có chủng vi khuẩn phân giải cyanobacteria).

Tạt sản phẩm diệt tảo có chọn lọc (nếu cần thiết)

• Nếu tảo lam bùng phát mạnh, có thể dùng thảo mộc chiết xuất từ neem, tỏi, quế… để diệt tảo sinh học.
• Trong trường hợp khẩn cấp, dùng copper sulfate (CuSO₄) với liều cực thấp (0.1–0.3 ppm), pha loãng và tạt lúc chiều mát, có sục khí mạnh, nhưng không khuyến khích thường xuyên vì dễ gây sốc tôm.

Tăng cường oxy hóa – sục khí

• Duy trì DO > 4 mg/L, đặc biệt sáng sớm và đêm để tránh tôm nổi đầu.
• Bật quạt nước liên tục để phá váng tảo nổi, tránh hiện tượng thiếu oxy cục bộ.

Cách phòng ngừa tảo lam tái phát

• Quản lý thức ăn chặt chẽ, tránh dư thừa, kết hợp kiểm tra sàng ăn thường xuyên.
• Hút bùn đáy định kỳ, tránh tích tụ mùn hữu cơ.
• Bón vi sinh định kỳ 2–3 lần/tuần để kiểm soát nền đáy và giảm dinh dưỡng.
• Không để ao quá trong (>50 cm) vì ánh sáng mạnh sẽ kích thích tảo lam phát triển.
• Kiểm tra màu nước thường xuyên, điều chỉnh bằng mật rỉ đường hoặc gây màu bằng tảo có lợi (tảo khuê, tảo silic).

Tảo lam là “sát thủ thầm lặng” trong ao nuôi tôm, gây ra hàng loạt rủi ro về môi trường và sức khỏe tôm nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Người nuôi cần có kiến thức để nhận biết sớm, để có cách diệt tảo lam và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, từ đó giúp ổn định ao nuôi, giảm chi phí và nâng cao hiệu quả kinh tế.