Các doanh nghiệp “đốt” nghìn tỷ cho ngành xuất khẩu tôm mỗi năm

Mỗi năm, các doanh nghiệp trong ngành xuất khẩu tôm ở Việt Nam chi một số tiền đáng kể để đầu tư và phát triển ngành này. Các con số ước tính cho thấy rằng, số tiền đầu tư này có thể lên hàng tỷ giá đồng.

Việt Nam tụt về sau trên đường đua xuất khẩu tôm

Ngày 12/6, Hội nghị toàn thể hội viên năm 2023 và kỷ niệm 25 năm thành lập Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã được tổ chức. Trong sự kiện này, bà Nguyễn Thị Thu Sắc, Chủ tịch VASEP, đã thông báo về sự giảm xuất khẩu tôm sang các thị trường chính trong tháng 3 năm nay. Xuất khẩu tôm sang Nhật Bản và Hàn Quốc đã giảm khoảng 20%, trong khi xuất khẩu sang Mỹ, EU và Trung Quốc giảm sâu hơn, khoảng 40%.

Tính chung, trong tháng 3/2023, giá trị xuất khẩu tôm của Việt Nam đạt 265 triệu USD, giảm 33% so với cùng kỳ năm trước. Tính từ đầu năm đến tháng 3, giá trị xuất khẩu tôm đạt 600 triệu USD, giảm 37%.

Ngoài những khó khăn từ tác động kinh tế và ảnh hưởng đến sức mua từ các thị trường nhập khẩu chính, tôm của Ecuador, Ấn Độ và Indonesia đang chiếm ưu thế hơn tôm Việt trên thị trường. Cộng đồng doanh nghiệp nuôi tôm đang lo lắng về khả năng cạnh tranh về giá thành.

Đại diện của Công ty CP Chế biến thuỷ sản Tài Kim Anh (Sóc Trăng) cho biết rằng trong 5 tháng đầu năm, Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 3 tỷ USD tôm từ các loại, tăng hơn 10% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, Trung Quốc đã giảm khoảng 24,9% lượng tôm nhập khẩu từ Việt Nam. Trong khi đó, lượng tôm nhập khẩu từ Ecuador và Ấn Độ lại tăng đáng kể.

Ước tính cho thấy, Việt Nam chỉ đứng thứ 11 trong danh sách nhập khẩu tôm của Trung Quốc và là quốc gia mà Trung Quốc giảm mua nhiều nhất. Nguyên nhân chính là do giá tôm của Việt Nam quá cao.

So với đầu năm 2010, Việt Nam đã bị vượt qua bởi Ecuador, Ấn Độ và Indonesia trong sản lượng tôm. Hiện nay, ba thị trường này chiếm 11% thị phần toàn cầu trong năm 2019.

Xem thêm: Nhìn Sâu Những Khó Khăn Xuất Khẩu Tôm Việt Nam Năm 2023

Việt Nam tốn hàng nghìn tỷ kiểm định kháng sinh cho ngành tôm hàng năm

Ông hoàng ngành tôm Lê Văn Quang, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú (Cà Mau), nhấn mạnh cần có các giải pháp tiết giảm chi phí để nâng cao sức cạnh tranh trong ngành tôm Việt Nam. Ông cho rằng nếu không có những giải pháp như vậy, ngành sẽ suy thoái, thất bại và có thể chấm dứt tồn tại. Ông Quang đưa ra một số ví dụ điển hình để chứng minh cho lập luận của mình.

Cụ thể, giá thành sản xuất tôm Việt Nam hiện vào khoảng 4,8-5 USD/kg, cao hơn 100% so với Ecuador (2,3-2,4 USD/kg) và cao hơn 30% so với Ấn Độ (3,4-3,8 USD/kg). Kilôgam).

Tỷ lệ nuôi tôm thành công của Việt Nam thấp (dưới 40%), so với Ecuador (90%) và Ấn Độ (60-70%). Tỷ lệ sống của tôm nuôi thương phẩm thấp là do chưa chủ động trong việc lựa chọn, sản xuất giống tôm có khả năng chống chịu với điều kiện bất lợi của môi trường.

Điều đáng lo ngại là Việt Nam chưa kiểm soát tốt dịch bệnh trên tôm. Nuôi tôm nhiễm kháng sinh có thể thiệt hại tới 2 tỷ USD. Ước tính mỗi năm Việt Nam phải chi từ 7.000-10.000 tỷ đồng cho hoạt động kiểm tra, giám định kháng sinh.

Mật độ nuôi tôm hiện nay ở Việt Nam cao hơn khả năng chịu tải sinh thái và khả năng quản lý ao nuôi, gây rủi ro đáng kể. Trước đây, các đầm nuôi tôm duy trì mật độ khoảng 80 con/m2 nên năng suất thu hoạch khá. Tuy nhiên, khi mật độ tăng lên 150-250-500 con/m2, các công ty gặp khó khăn và thua lỗ nặng.

Trong khi đó, Ấn Độ duy trì mật độ nuôi tôm vừa phải khoảng 60 con/m2, Ecuador 20-30 con/m2, còn Việt Nam trung bình từ 250-500 con/m2.

“Chúng ta nuôi tôm nhanh, mật độ cao nhưng môi trường nuôi thì đầy rẫy dịch bệnh. Tất cả bắt nguồn từ lòng tham, muốn tôm mau lớn để rút ngắn thời gian thu hoạch, nuôi mật độ cao để đạt sản lượng cao. Lòng tham quá mức của chúng ta đã dẫn đến thất bại, chính lòng tham đã giết chết chúng ta”, ông Quang thừa nhận.

Chủ tịch VASEP cho rằng nếu nuôi trồng thủy sản không tự trụ được thì toàn ngành sẽ lao đao. Trong chuỗi giá trị tôm, Việt Nam làm tốt cả khâu sản xuất, chế biến và xuất khẩu. Tuy nhiên, hệ sinh thái nuôi tôm và nguồn nguyên liệu của ngành lâu nay chưa được các cấp chính quyền quan tâm đúng mức. Giá thành tôm Việt Nam đang tụt hậu so với thị trường thế giới.

Theo báo cáo của VASEP, năm nay cạnh tranh giữa tôm Việt Nam với tôm của Ecuador và Ấn Độ rất gay gắt. Ecuador dự kiến ​​sẽ tăng nguồn cung lên 1,5 triệu tấn vào năm 2023. Dự báo giá tôm sẽ tiếp tục giảm do nguồn cung toàn cầu tăng.

Hơn nữa, so sánh khung thời gian năm 2017 và 2022, tổng sản lượng tôm của Thái Lan giảm từ 0,33 triệu tấn xuống 0,28 triệu tấn, trong khi Việt Nam tăng từ 0,45 triệu tấn lên 0,8 triệu tấn. Mặt khác, Ecuador đã tăng đáng kể từ 0,48 triệu tấn lên 1,3 triệu tấn và Ấn Độ tăng từ 0,6 triệu tấn lên 0,9 triệu tấn.

Theo dõi tomthechantrang.vn để biết thêm nhiều về tôm nhé!