Xuất khẩu tôm Việt Nam bị Ecuador vượt mặt
Trong khi nhiều người nuôi tôm tại ĐBSCL đang gặp khó khăn vì giá tôm nguyên liệu giảm và đứng ở mức thấp, sản phẩm tôm xuất khẩu của Việt Nam đang gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với tôm của các nước khác, đặc biệt là tại thị trường xuất khẩu Trung Quốc. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do giá bán của tôm Việt Nam quá cao so với tôm từ các nước khác.
Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong quý 1-2023, lượng tôm được Trung Quốc nhập khẩu đã tăng 34% và giá trị kim ngạch cũng tăng 16%, đạt 1,4 tỷ USD. Trong số này, Trung Quốc đã tăng mức nhập khẩu tôm từ Ecuador lên 43%, từ Argentina tăng 205%, và từ Saudi Arabia tăng 231%… Trái lại, tôm Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đã giảm đi đến 40% so với cùng kỳ năm 2022.
Nội dung
Giá tôm giảm mạnh, càng nuôi càng lỗ
Giá tôm đang giảm mạnh, gây thêm tổn thất cho người nuôi Ông Nguyễn Phục, một người nuôi tôm ở xã Liêu Tú, huyện Trần Đề, Sóc Trăng, đã nuôi tôm trong gần 20 năm. Nhưng trong năm nay, dù đã chuẩn bị đầy đủ về hồ ao và đã xử lý chúng, ông vẫn không dám mua tôm giống để thả nuôi.
Ông Phục chia sẻ: “Trong hơn hai tháng qua, giá tôm liên tục giảm sâu. Ban đầu, giá loại tôm 40 con/kg là 150.000 đồng/kg, nhưng hiện nay, thương lái chỉ mua với giá 105.000 đồng/kg. Với giá tôm nguyên liệu như vậy và các chi phí tăng lên như con giống và thức ăn, người nuôi dễ gặp lỗ vốn và đối mặt với nhiều rủi ro. Vì vậy, tôi đang đợi thêm thời gian trước khi quyết định.”
Tình hình tương tự cũng xảy ra tại Cà Mau, nơi giá tôm nguyên liệu cũng giảm mạnh. Giá tôm thẻ loại 100 con/kg chỉ từ 70.000 – 80.000 đồng, giảm 30% so với tháng trước. Loại tôm 30 – 40 con/kg cũng giảm 20%, với mức giá chỉ từ 108.000 – 135.000 đồng/kg.
Ông Nguyễn Văn Đấu, một người nuôi tôm ở xã Thới Bình, huyện Thới Bình, cho biết: “Từ sau Tết Nguyên đán đến nay, tôi đã nuôi hơn 1ha tôm và cua, nhưng tôm chỉ sống được khoảng 30 ngày rồi chết, khiến tôi không có thu nhập. Tôi đã mượn tiền để thả giống hai lần nhưng vẫn không thành công. Hiện tại, tôi không còn cách nào khác ngoài việc treo ao và chờ đến khi thời tiết mưa nhiều hơn thì mới bắt đầu thả giống.”
Các yếu tố như thời tiết nắng nóng và dịch bệnh cũng gây ảnh hưởng đến việc thả giống. Ngay cả anh Nguyễn Văn Trường, người đã có hơn 10 năm kinh nghiệm trong nuôi tôm công nghiệp ở xã Hòa Mỹ, huyện Cái Nước, cũng quyết định “treo đầm” để tránh rủi ro tôm bị dịch bệnh do thời tiết nắng nóng và nguy cơ thua lỗ do giá tôm giảm còn thấp trong khi giá thức ăn tăng cao.
Anh Trường chia sẻ: “Tôi đã cầm cố giấy tờ đất nuôi tôm và lúc này phải mua thức ăn cho tôm thiếu từ đại lý. Tuy nhiên, khi mua trả chậm, giá thức ăn được tính cao hơn từ 10% đến 15%, làm cho việc nuôi tôm không còn lời dù năng suất có tốt đi chăng nữa. Hiện tôi chỉ thả nuôi một ao tôm, còn sáu ao khác tôi sẽ chờ đến khi giá tôm cao hơn thì mới đầu tư vào.”
Xuất khẩu tôm Việt Nam gặp khó khăn, kim ngạch giảm sút
Ông Hồ Quốc Lực, chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta, cho biết tình hình xuất khẩu tôm vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện. Trong bốn tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu tôm của các doanh nghiệp đã giảm khoảng 30% so với cùng kỳ năm 2022.
Do giá thị trường thế giới giảm và sức mua giảm, giá tôm thương phẩm tại khu vực ĐBSCL đã liên tục giảm gần đây. Ông Lực cho biết: “Tình hình này khiến người nuôi tôm không an tâm, do đó diện tích thả nuôi tôm chậm hơn so với năm trước.” Ông cũng dự báo rằng giá tôm thương phẩm sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới, tuy không nhiều.
Ông Huỳnh Ngọc Nhã, giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng, cho biết rằng dự kiến địa phương sẽ thả nuôi khoảng 51.000ha tôm trong năm 2023, nhưng cho đến nay chỉ mới thả được 30% diện tích đó. Nguyên nhân chính là do thời tiết nắng nóng và giá tôm nguyên liệu giảm, khiến người nuôi cảnh giác trong việc thả giống. Ông Nhã nói: “Người nuôi đang chờ đợi giá tôm để quyết định thả giống, vì không dám đầu tư mạo hiểm sợ không có lời.”
Theo ông Võ Văn Chiêu, giám đốc Sở Công thương tỉnh Sóc Trăng, kim ngạch xuất khẩu tôm của Sóc Trăng trong hai năm 2021 và 2022 đã vượt mốc 1 tỷ USD. Tuy nhiên, do kinh tế khó khăn và sức mua giảm, xuất khẩu tôm đang gặp nhiều khó khăn. Trong bốn tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu tôm của Sóc Trăng chỉ đạt khoảng 450 triệu USD, giảm gần 30% so với cùng kỳ năm 2022.
Ông Dương Vũ Nam, phó giám đốc Sở Công thương tỉnh Cà Mau, cho biết rằng hiện nay chưa từng có lúc xuất khẩu thủy sản Cà Mau gặp khó như vậy. Kim ngạch xuất khẩu trong bốn tháng đầu năm chỉ đạt 380 triệu USD, đạt 29% kế hoạch, giảm 23,5% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, xuất khẩu thủy sản đạt 337 triệu USD, đạt 28% kế hoạch, giảm 13% so với cùng kỳ năm 2022.
Ông Nam nhận định: “Năm nay, Cà Mau dự kiến tổ chức Festival Tôm với nhiều chương trình xúc tiến, hy vọng sẽ thu hút nhiều đối tác mới trong xuất khẩu. Tuy nhiên, với tình hình xuất khẩu từ đầu năm đến nay, chúng tôi chỉ hy vọng Cà Mau có thể đạt được kế hoạch 1,3 tỷ USD đã đề ra.”
Chi phí quá cao, khó cạnh tranh
Việc giá thành tăng cao đang gây khó khăn cho nhiều doanh nghiệp và người nuôi tôm, khiến tôm Việt Nam khó cạnh tranh với tôm từ các quốc gia khác.
Theo ông Nguyễn Văn Cường, một người nuôi tôm tại Sóc Trăng, giá thức ăn tôm đã tăng khoảng 5.000 đồng/kg so với hai năm trước. Chi phí thuê lao động, thuốc thú y thủy sản cũng tăng từ 20 – 30%. Ông Cường cho biết: “Nếu sở hữu đất để nuôi tôm, chi phí con tôm càng tăng lên. Ngoài ra, thời tiết nắng nóng cũng gây ra dịch bệnh và khiến chi phí tăng cao.” Hầu hết người nuôi tôm đều thiếu vốn và phải mua thức ăn với lãi suất không dưới 30% mỗi năm, dẫn đến chi phí nuôi tôm tăng lên.
Ông Võ Văn Phục, tổng giám đốc Công ty CP Thủy sản sạch Việt Nam, cũng lý giải rằng giá thành nuôi tôm ở Việt Nam quá cao do giá thức ăn, con giống và các vật tư khác liên tục tăng. Chi phí giao thông, vận chuyển cũng cao do hạ tầng yếu kém. Ông Phục nói: “Chi phí đầu vào nuôi tôm dao động từ 70.000 – 100.000 đồng/kg. Với giá tôm hiện tại, chỉ những người nuôi tôm giỏi mới có thể có lời, còn lại đều bị lỗ.”
Theo ông Hồ Quốc Lực, giá tôm nguyên liệu của một số quốc gia, bao gồm cả Ecuador, thấp hơn giá tôm nguyên liệu của Việt Nam do tỉ lệ nuôi thành công cao hơn. Tỉ lệ này có thể lên tới hơn 80% ở một số quốc gia nhờ có con giống chất lượng và nguồn nước nuôi bảo đảm. Ecuador ví dụ có con giống quốc gia sau quá trình nghiên cứu gia hóa, còn nguồn thức ăn cho tôm rẻ hơn so với các quốc gia khác.
Trái ngược với đó, tại Việt Nam, con tôm giống chủ yếu được mua từ nguồn trôi nổi, chất lượng thấp, và vùng nước nuôi ngày càng xấu đi. “Mỗi khi bước vào vụ nuôi tôm, giá con giống và thức ăn tôm lại tăng đồng loạt, làm tăng chi phí và gánh nặng cho người nuôi tôm. Với chi phí đầu vào ngày càng tăng, chi phí nuôi tôm ở Việt Nam đứng trong hàng cao nhất thế giới, gây khó khăn trong cạnh tranh với sản phẩm tôm từ các nước khác”, ông Lực nhận định.
Theo dõi tomthechantrang.vn để biết thêm nhiều về tôm nhé!
Xem thêm:
