Tổng quan về hệ vi khuẩn trong nuôi tôm

Vi khuẩn là những “công nhân” không thể thiếu trong hệ sinh thái của ao nuôi, chịu trách nhiệm quan trọng trong việc bảo đảm sức khỏe của tôm và năng suất nuôi. Quản lý hiệu quả hệ vi khuẩn trong nuôi tôm đóng góp đáng kể vào việc giảm rủi ro và tạo điều kiện phát triển cho ngành nuôi tôm.

Hệ vi khuẩn

Từ môi trường nước ao đến đường ruột của tôm, vi khuẩn tồn tại khắp mọi nơi. Ao nuôi là một hệ sinh thái phức tạp, liên quan đến việc tái sử dụng hoặc loại bỏ các hợp chất hữu cơ và chất dinh dưỡng, đặc biệt là nitơ. Cùng với thực vật nổi, vi khuẩn chi phối hệ thống sinh thái này.

Các loại vi khuẩn trong ao cũng tham gia vào chuỗi thức ăn, thúc đẩy các quá trình sinh học và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì vệ sinh ao nuôi. Tuy nhiên, sự biến đổi thiếu cân bằng trong hệ sinh thái này có thể gây ra sự gia tăng không mong muốn của các vi khuẩn, bao gồm cả vi khuẩn gây bệnh tiềm ẩn hoặc ảnh hưởng đến chu trình nitơ và loại bỏ các hợp chất hữu cơ. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm và hiệu suất nuôi tôm.

Mối quan hệ giữa vi khuẩn trong môi trường nước và vi khuẩn trong đường ruột luôn có sự tương tác do hoạt động tiêu hóa thông thường của vi khuẩn, việc tiêu thụ thức ăn thông qua đường tiêu hóa, lưu thông nước qua hệ tiêu hóa, cũng như việc cư trú tạm thời của vi khuẩn.

Nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm hình dáng, cấu trúc ngoại hình của vật nuôi, cấu trúc hệ tiêu hóa, chế độ ăn uống, điều kiện sống của vật chủ và vụ nuôi, đều ảnh hưởng đến sự tương tác này.

Hệ vi khuẩn trong ao

Các khái niệm liên quan đến xử lý sinh học đã trở thành một phần không thể thiếu trong ngành nuôi trồng thủy sản suốt nhiều thập kỷ. Mục tiêu chính là cải thiện quản lý các hợp chất hữu cơ và nitơ trong hệ thống nuôi, đặc biệt là trong việc duy trì chất lượng nước và đáy ao.

Khi lựa chọn vi khuẩn có lợi để sử dụng trong ao nuôi, có một số tiêu chí quan trọng cần xem xét. Đó là:

• Khả năng cạnh tranh của chúng,
• Khả năng thích nghi với các môi trường khác nhau (bao gồm độ mặn và lượng oxy hòa tan).
• Tính an toàn (không có gen kháng kháng sinh và độc tố).
• Khả năng đối kháng với vi khuẩn gây bệnh.
• Khả năng loại bỏ nitơ và các chất hữu cơ.

Trong ngành nuôi tôm, thường sử dụng các nhóm vi sinh vật có khả năng đối kháng hoặc cạnh tranh với vi khuẩn gây bệnh, ví dụ như vi khuẩn Bacillus sp và Bacillus licheniformis. Các nhóm vi khuẩn như Nitrosomonas, Nitrobacter, Actinomyces, Bacillus, Rhodobacter sp, Rhodospirillum và Rhodopseudomonas viridis cũng được sử dụng để cải thiện chất lượng môi trường ao nuôi.

Sử dụng các vi khuẩn có lợi để quản lý hệ vi sinh trong ao nuôi đem lại nhiều lợi ích. Chúng giúp làm sạch nền đáy ao, phân hủy chất hữu cơ từ xác tảo, giảm sự gia tăng của lớp bùn ao, ức chế sự phát triển của các vi khuẩn gây hại, chuyển hóa các khí độc như NH₃, NO₂ và H₂S, đồng thời ổn định tảo và màu nước ao nuôi.

Ngoài ra, một số vi khuẩn còn có khả năng tăng cường nồng độ oxy, ổn định pH và các chỉ số môi trường trong ao nuôi. Còn việc sử dụng hệ thống nuôi Biofloc cũng là một phương pháp có khả năng quản lý thành công hệ vi sinh trong ao nuôi.

Xem thêm: Ứng dụng công nghệ Semi Biofloc và đèn UV trong nuôi tôm thẻ

Vi khuẩn đường ruột

Dựa trên nghiên cứu của Chaiyapechara và đồng nghiệp vào năm 2011, quần thể vi khuẩn đường ruột tôm sú đã được xác định. Các loài vi khuẩn chiếm ưu thế trong ruột tôm bao gồm Vibrio, Photobacterium, Aeromonas, và Propionigenium (thuộc ngành Fusobacteria).

Xem thêm sản phẩm: Anti Vibrio Santa – chuyên ngăn chặn vi khuẩn vibrio

Ngoài ra, các loại vi khuẩn khác như Actinomyces, Anaerobaculum, Halospirulina, Pseudomonas, Mycoplasma và Shewanella cũng đã được phát hiện.

Việc nghiên cứu của Johnson và cộng sự vào năm 2008 trên tôm thẻ chân trắng cho biết rằng ruột trước của tôm nuôi trong bể tuần hoàn thường chứa các nhóm vi khuẩn Mycobacterium, Propionibacterium và Desulfocapsa chiếm ưu thế, trong khi ruột sau thường có sự ưu thế của nhóm Vibrio.

Đường ruột được xem xét là một phần quan trọng nhất của cơ thể tôm và đặc biệt quan trọng trong việc đối phó với các bệnh nguy hiểm.

Thực tế, cơ thể tôm có cấu trúc đơn giản và dễ bị ảnh hưởng bởi các mầm bệnh. Rất nhiều bệnh thường bắt nguồn từ đường ruột, bao gồm phân trắng và hội chứng tôm chết sớm (EMS), đặc biệt là trong bối cảnh việc sử dụng kháng sinh ngày càng bị hạn chế.

Việc quản lý hệ vi khuẩn đường ruột thông qua việc bổ sung các chế phẩm vào thức ăn đã được chứng minh là một phương pháp hứa hẹn.

Nghiên cứu của các nhà khoa học đã chỉ ra rằng việc bổ sung các vi khuẩn có lợi vào đường ruột giúp tăng cường quá trình tiêu hóa thức ăn, hấp thụ dinh dưỡng, giảm độc tố, ức chế sự phát triển của các vi khuẩn gây hại và bảo vệ sức khỏe của tôm nuôi.

Những việc này có thể giúp phòng ngừa bệnh phân trắng và tăng tỷ lệ sống của tôm. Các loại vi khuẩn có lợi thường được sử dụng bằng cách trộn chúng vào thức ăn, bao gồm vi khuẩn Lactobacillus, Bacillus sp và Saccharomyces.

Chế phẩm sinh học đã được khuyến cáo để sử dụng trong mọi giai đoạn của quá trình nuôi tôm, từ con giống cho đến sản phẩm thương phẩm. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng việc sử dụng chế phẩm sinh học thường xuyên giúp cải thiện tỷ lệ sống và tốc độ tăng trưởng của tôm, đồng thời giúp tôm tiêu hóa dễ dàng hơn và ăn ngon hơn.

Những câu hỏi thường gặp