Tôm bị đốm trắng đã và đang là một trong những vấn đề nan giải, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn cung cấp tôm nuôi, đặc biệt trong ngành công nghiệp thủy sản. Việc hiểu rõ về biểu hiện, nguyên nhân cũng như cách phòng và trị bệnh đều đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ ao nuôi và duy trì năng suất vụ nuôi tôm. Hãy cùng nhau tìm hiểu về cách phòng và xử lý hiệu quả cho vấn đề này.
Nội dung
Nguyên nhân tôm bị đốm trắng
Bệnh đốm trắng trên tôm có nguồn gốc đa dạng, thường xảy ra do sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau. Điều không thể phủ nhận là thời tiết đột ngột thay đổi và môi trường ô nhiễm thường là hai yếu tố chính góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển. Khi dịch bệnh bùng phát, việc xác định nguyên nhân và triển khai phương án xử lý là rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan nhanh chóng của mầm bệnh trong ao nuôi.
Theo các nhà nghiên cứu, nguyên nhân chủ yếu của tôm bị đốm trắng thường do virus hoặc vi khuẩn gây ra, và chúng có khả năng lây lan rất nhanh. Bệnh thường xuất hiện từ giai đoạn nuôi thứ hai trở đi, thời điểm chất thải từ tôm tăng cao và tạo ra một môi trường ô nhiễm, gây căng thẳng cho tôm.
Mầm bệnh có thể tồn tại sẵn trong tôm hoặc xâm nhập từ môi trường nước bên ngoài thông qua nguồn nước nuôi. Sự xuất hiện của các loài ký chủ trung gian như cua, cá, chim cũng có thể là một nguyên nhân tiềm ẩn. Điều quan trọng là khi môi trường thay đổi, điều này có thể tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus phát triển mạnh mẽ và gây nên tôm thẻ bị đốm trắng
Cách nhân biết tôm bị đốm trắng
Do virus gây ra
Biểu hiện của bệnh đốm trắng ở tôm do virus gây ra, còn được biết đến với tên vi rút Hội chứng Đốm trắng (White Spot Syndrome Virus – WSSV), thường thể hiện qua những dấu hiệu rõ ràng. Tôm bị suy giảm hoạt động, ăn ít hoặc ăn đột ngột rồi ngưng ăn. Chúng có thể bơi lềnh bềnh ở mặt nước hoặc dạt vào bờ ao.
Khi quan sát, dấu hiệu tôm bị đốm trắng là vỏ tôm thường xuất hiện nhiều đốm trắng tại giáp đầu ngực, đốt bụng thứ 5, 6 và lan rộng khắp cơ thể. Sự xuất hiện đôi khi kèm theo các dấu hiệu màu đỏ trên thân. Sau khi xuất hiện các dấu hiệu tôm bị virus đốm trắng thì sau 3 – 10 ngày, tình trạng chết hàng loạt tôm diễn ra với tỷ lệ cao và nhanh chóng.
Do vi khuẩn gây ra
Trái lại, bệnh tôm bị đốm trắng do vi khuẩn gây ra, hay BWSS, cách nhận biết tôm bị đốm trắng ban đầu khi tôm mới nhiễm khuẩn, chúng vẫn ăn mồi và lột xác bình thường, không có dấu hiệu đặc trưng của bệnh. Tuy nhiên, quá trình lột xác bị chậm lại, dẫn đến tôm phát triển chậm.
Khi bệnh trở nên nghiêm trọng, tôm không chết hàng loạt nhưng sẽ chết từ từ và phân bố không đồng đều. Hầu hết tôm bị đóng rong, mặt bên ngoài có nhiều dấu hiệu bẩn. Trong giai đoạn này, các đốm trắng mờ đục hình tròn nhỏ sẽ xuất hiện trên vỏ tôm, lan tỏa khắp cơ thể.
Cách phòng và xử lý tôm bị bệnh đốm trắng
Ao tôm chưa nhiễm bệnh
Để bảo vệ ao nuôi tôm khỏi biểu hiện tôm bị đốm trắng , việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa là cực kỳ quan trọng. Đây là một số cách bảo vệ mà bà con nên áp dụng:
- Kiểm tra và giám sát thường xuyên: Bà con cần thường xuyên quan sát tôm trong ao để nhanh chóng phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh và đáp ứng kịp thời.
- Kiểm soát quy trình tiếp cận: Hạn chế sự tiếp xúc với ao tôm, và nếu cần thiết phải vào ao, bà con cần thay đổi quần áo và lội qua bể khử trùng để đảm bảo sự sạch sẽ.
- Áp dụng biện pháp khử trùng: Sử dụng vôi bột (CaO) để rải quanh bờ ao, đặc biệt là tại cấp nước và cống thoát nước. Đồng thời, lắp đặt rào lưới và hình nộm để ngăn chặn các loại động vật gây nguy cơ vào ao.
- Quản lý môi trường ao: Tăng cường chạy quạt và hạn chế thay nước để duy trì môi trường ao ổn định. Kiểm tra định kỳ pH, độ kiềm, và xi phông đáy ao để điều chỉnh cân bằng môi trường nuôi.
- Bổ sung vitamin và men vi sinh: Tăng cường bổ sung vitamin C và men vi sinh vào ao nuôi tôm, giúp tăng cường sức đề kháng và khả năng chống lại các bệnh tôm bị đốm trắng
- Kiểm soát lượng thức ăn: Thường xuyên kiểm tra sức ăn của tôm để điều chỉnh lượng thức ăn phù hợp, tránh việc cho tôm ăn quá nhiều hoặc quá ít.
Ao tôm bị bệnh đốm trắng
Đối với tôm sú bị đốm trắng , việc xử lý phụ thuộc vào từng tình huống cụ thể. Dưới đây là các trường hợp thường gặp và cách xử lý mà bà con có thể áp dụng:
- Tôm ở giai đoạn thứ hai trong quá trình nuôi xuất hiện các đốm trắng và kết quả kiểm tra PCR dương tính: Trong trường hợp này, không có phương pháp xử lý hiệu quả, tôm thường sẽ chết nhanh chóng trong vòng 2-3 ngày.
- Tôm vẫn ăn bình thường nhưng xuất hiện đốm trắng trên vỏ: Việc này có thể không phải là bệnh đốm trắng. Kiểm tra PCR âm tính và việc điều chỉnh độ pH của môi trường ao có thể giúp loại bỏ các đốm trắng.
- Tôm xuất hiện đốm trắng cùng với màu sắc bất thường. Bà con cần loại bỏ tôm bị bệnh ra khỏi ao và xử lý môi trường nước ao, cũng như sử dụng men vi sinh để cải thiện môi trường nước.
- Đốm trắng xuất hiện ở giai đoạn cuối vụ nuôi, tôm vẫn hoạt động bình thường và không nhiễm bệnh theo kết quả kiểm tra PCR âm tính: Sau khi tôm lột xác, các đốm trắng sẽ biến mất.
>>> Mời bạn xem thêm: Nuôi Tom – Kỹ Thuật Quan Trọng Và Những Điều Cần Lưu Ý
Tôm bị đốm trắng không chỉ gây tổn thất về tài chính mà còn đe dọa đến nguồn cung cấp tôm nuôi của người chăn nuôi. Tuy nhiên, thông qua việc nắm vững kiến thức về biểu hiện, nguyên nhân gây bệnh đốm trắng trên tôm và cách phòng trị, chúng ta có thể hạn chế sự lan rộng của bệnh này và duy trì sức khỏe cho ao nuôi.