Bệnh MBV Ở Tôm Sú – Monodon Baculovirus

Chia sẻ bài viết:

Bệnh MBV ở tôm sú đang là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất đối với ngành nuôi tôm sú (Monodon). MBV không chỉ gây tổn thất lớn về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của các đàn tôm, đe dọa sự ổn định và phát triển của ngành nuôi trồng thủy sản nói chung. Cùng Tôm Thẻ Chân Trắng xem qua bài viết này nhé!

Tác nhân gây bệnh MBV Ở Tôm Sú

Giới thiệu chung về bệnh MBV

Tác nhân gây bệnh MBV ở tôm sú (Monodon Baculovirus) là virus thuộc loại Baculovirus monodon type A. Cấu trúc của virus này bao gồm nhân (acid nucleic) là DNA sợi kép (ds DNA), có lớp vỏ bao và hình dạng que. 

Chủng MBV của tôm sú từ khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương có kích thước nhân là 42 ± 3 nm x 246 ± 15 nm và kích thước vỏ bao là 75 ± 4 nm x 324 ± 33 nm. Trong khi đó, chủng PMV từ tôm (P. plebejus, P. monodon, P. merguiensis) ở Úc có kích thước nhân từ 45-52 nm x 260-300 nm và kích thước vỏ bao là 60 nm x 420 nm.

Bệnh MBV ở tôm sú
Bệnh MBV dễ phát triển ở tôm sứ

Virus ký sinh và tái sản xuất

Bệnh MBV ở tôm sú ký sinh ở tế bào biểu mô của ống gan tụy (hepatopancreas) và tế bào biểu bì phía trước ruột giữa. Quá trình tái sản xuất của virus trong nhân tế bào vật chủ trải qua các giai đoạn sau:

  • Giai đoạn O (tiềm ẩn): Sau khi tế bào bị nhiễm MBV, tế bào chất bắt đầu biến đổi.
  • Giai đoạn 1: Nhân tế bào sưng nhẹ, nhiễm sắc thể tan ra và di chuyển sát màng nhân. Tế bào chất dần mất chức năng và hình thành các giọt mỡ, bắt đầu bị ảnh hưởng bởi virus.
  • Giai đoạn 2: Nhân tế bào sưng nhanh, số lượng virus tăng mạnh, và xuất hiện thể ẩn (Occlusion bodies) trong nhân.
  • Giai đoạn 3: Tế bào bị bệnh, nhân tăng lên gấp đôi đường kính và gấp sáu lần thể tích. Bên trong nhân chứa đầy các thể ẩn, mỗi thể ẩn chứa nhiều virus. Các virus này phá hủy tế bào chủ, lây lan sang các tế bào khác hoặc được bài tiết ra ngoài môi trường, tạo thành virus tự do tồn tại trong bùn và nước.
Thể virus gây bệnh MBV trong gan tụy tôm post
Thể virus gây bệnh MBV trong gan tụy tôm post

Virus MBV là một thách thức lớn đối với ngành nuôi tôm, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về quá trình nhiễm và phát triển của virus để có thể áp dụng các biện pháp kiểm soát hiệu quả.

Xem thêm:

Dấu hiệu bệnh lý MBV ở Tôm Sú

Khi tôm mới nhiễm virus MBV, các triệu chứng ban đầu thường không rõ ràng. Tuy nhiên, khi bệnh trở nên nghiêm trọng, tôm thường biểu hiện các dấu hiệu sau:

  • Bệnh MBV ở tôm sú làm tôm đổi màu, trở nên tối hoặc xanh đậm, ăn kém, hoạt động chậm chạp và tăng trưởng chậm (hình 36).
  • Các phần phụ và vỏ kitin bị hoại tử, xuất hiện nhiều sinh vật bám như ký sinh trùng đơn bào, tảo và vi khuẩn dạng sợi.
  • Gan tụy của tôm co lại, chuyển màu trắng ngả vàng và rất dễ bị tổn thương.
  • Tỷ lệ tử vong tích lũy cao, có thể lên tới 70%, thậm chí có thể xảy ra tình trạng tôm chết hàng loạt trong ao.
Dấu hiệu bệnh lý MBV ở Tôm Sú
Tôm sú nhiễm bệnh MBV dưới kính hiển vi

Phân bố và lan truyền bệnh MBV

Phát hiện và phân bố

Bệnh MBV ở tôm sú được phát hiện đầu tiên vào năm 1980 ở đàn tôm sú đưa từ Đài Loan đến nuôi ở Mexico. Sau đó, bệnh MBV được phát hiện ở nhiều nơi như Đài Loan, Philippines, Malaysia, Polynesia thuộc Pháp, Singapore, Indonesia, Thái Lan và Trung Quốc. Tại Đài Loan, bệnh MBV đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho nghề nuôi tôm sú vào cuối những năm 1980. Hiện nay, bệnh MBV phân bố rất rộng rãi ở châu Á, Thái Bình Dương, châu Phi, miền Nam châu Âu và châu Mỹ.

Loài tôm bị nhiễm

Tôm sú (P. monodon) là loài thường xuyên nhiễm bệnh MBV, ngoài ra còn có một số loài tôm khác như P. merguiensis, P. semisulcatus, P. kerathurus, P. plebejus, P. indicus, P. penicillatus, P. esculentus và có khả năng là P. vannamei. Virus MBV có thể nhiễm từ giai đoạn post-larvae đến tôm trưởng thành.

Tôm sú nhiễm bệnh MBV chậm lớn, màu xanh xẫm
Tôm sú nhiễm bệnh MBV chậm lớn, màu xanh xẫm

Phương thức lan truyền

Bệ nh MBV ở tôm sú lan truyền theo phương ngang, không truyền theo phương thẳng đứng

Tình hình tại Việt Nam

Phía Nam: Mức độ nhiễm bệnh trên tôm thẻ hay tôm sú nuôi ở các tỉnh ven biển phía Nam cho thấy tỷ lệ nhiễm khá cao: tôm thịt ở Minh Hải có tỷ lệ nhiễm từ 50-85,7%, ở Sóc Trăng là 92,8%; tôm giống ở Bà Rịa-Vũng Tàu từ 5,5-31,6%, tôm giống ở Nha Trang từ 70-100%. Bệnh MBV là một trong những nguyên nhân gây chết tôm ở các tỉnh phía Nam vào năm 1993-1994.

Nam Trung Bộ: Tỷ lệ nhiễm virus MBV ở ấu trùng tôm sú là 33,8%, tôm giống là 52,5%, và tôm thịt là 66,5%.

Phía Bắc: Sơ bộ điều tra bệnh tôm sú nuôi ở các tỉnh phía Bắc cũng phát hiện nhiễm mầm bệnh MBV ở các tỉnh Nghệ An, Thanh Hoá và Hải Phòng, do các tỉnh này đều lấy tôm giống từ Nha Trang.

Nhận biết tôm giống nhiễm BMV
Nhận biết tôm giống nhiễm BMV

Tình trạng hiện tại

Đến nay, kiểm tra tôm post sản xuất từ miền Bắc ở Quảng Ninh đến các tỉnh phía Nam ở Cà Mau, hầu hết đều nhiễm mầm bệnh MBV ở mức độ khác nhau. Bệnh MBV ở tôm sú không làm tôm chết hàng loạt, nhưng làm tôm chậm lớn và chết rải rác, dẫn đến tỷ lệ tôm sống khi thu hoạch rất thấp, gây khó khăn cho nghề nuôi tôm biển ở các tỉnh ven biển.

Chẩn đoán bệnh

Chẩn đoán bệnh MBV ở tôm sú và các bệnh virus khác ở tôm he yêu cầu xem xét nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm quá trình nuôi tôm, dấu hiệu bệnh lý và mô bệnh học. Các bước chẩn đoán cơ bản bao gồm:

  • Thu mẫu và kiểm tra: Lấy mẫu bệnh phẩm và soi qua kính hiển vi, sử dụng mẫu nhuộm tươi hoặc cắt mô bệnh học, hoặc soi qua kính hiển vi điện tử.
  • Kiểm tra mô bệnh học: Tăng cường sự nhiễm bệnh để kiểm tra mô bệnh học, sử dụng kính hiển vi hoặc kính hiển vi điện tử.
  • Thực nghiệm sinh học: Gây nhiễm bệnh nhân tạo bằng cách sử dụng mẫu tôm đã nhiễm bệnh để lây cho đàn tôm khỏe mạnh. Sau đó, theo dõi các dấu hiệu bệnh lý và kiểm tra mẫu nhuộm tươi cùng mô bệnh học.

Những bước này giúp xác định chính xác sự hiện diện của virus MBV trong đàn tôm, hỗ trợ trong việc quản lý và kiểm soát bệnh hiệu quả.

Phòng bệnh

Tạo một môi trường ao nuôi khỏe mạnh và không bị ảnh hưởng bởi các bệnh tật là một phần quan trọng của việc quản lý nuôi tôm hiệu quả. Dưới đây là những chiến lược đơn giản nhưng hiệu quả để đảm bảo sức khỏe cho đàn tôm:

  • Chọn lựa tôm giống từ các nguồn tin cậy, loại trừ những nguồn gốc có khả năng nhiễm bệnh MBV, bảo đảm rằng bắt đầu từ đầu, chúng ta đã có một nền tảng vững chắc về sức khỏe.
  • Duy trì vệ sinh ao bể bằng cách thực hiện các biện pháp tẩy rửa đúng cách, tạo ra một môi trường sống sạch sẽ và không có vi khuẩn gây hại cho tôm.
  • Nuôi tôm đúng theo mùa vụ và chăm sóc chúng một cách cẩn thận, đảm bảo rằng chúng được cung cấp đủ lượng thức ăn chất lượng và không gặp phải các tình trạng stress không mong muốn.
  • Tiến hành kiểm dịch đều đặn cho đàn tôm bố mẹ trước khi sinh sản, để loại bỏ nguy cơ lây nhiễm cho đàn con.
Hóa chất xử lý từ Công ty Tân Huy Hoàng được ưu tiên lựa chọn
Hóa chất xử lý từ Công ty Tân Huy Hoàng được ưu tiên lựa chọn

Trước những ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh MBV ở tôm sú đối với ngành nuôi tôm sú, sự hợp tác và nỗ lực từ cộng đồng nuôi tôm, các nhà nghiên cứu và các cơ quan quản lý là rất cần thiết. Chỉ khi chúng ta đồng lòng và hành động một cách hiệu quả, chúng ta mới có thể vượt qua được thách thức này và bảo vệ ngành nuôi tôm sú khỏi sự tàn phá của bệnh MBV.

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

zalo-icon
phone-icon