Hoại Tử Cơ Trên Tôm Thẻ Chân Trắng Nguyên Nhân Do Đâu?

Hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng hay còn được biết đến với tên gọi chính xác là Infectious Myonecrosis Virus (IMNV), đã và đang là một thách thức lớn đối với ngành nuôi tôm. Sự lây lan nhanh chóng của bệnh và ảnh hưởng nặng nề đối với đàn tôm đã khiến cho người nuôi phải đối mặt với những thách thức lớn trong việc duy trì sự ổn định và bền vững của hệ thống nuôi. Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân của bệnh hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng chúng ta cùng nhìn nhận sâu hơn vào những yếu tố và cơ chế gây ra hiện tượng này.

Nguyên nhân và cơ chế bệnh 

Bệnh hoại tử cơ là một căn bệnh truyền nhiễm do vi rút gây ra, được biết đến với tên gọi là Infectious Myonecrosis Virus (IMNV). Đây không chỉ là một trong những loại vi rút mới được phát hiện gần đây mà còn là một thách thức đối với ngành công nghiệp nuôi tôm. 

Sự xuất hiện của IMNV được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 2002 tại các ao nuôi tôm thẻ chân trắng Penaeus vannamei ở miền Đông Bắc Brazil. 

Từ đó, hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng đã nhanh chóng lan ra các nước khác ở khu vực Châu Á như Indonesia, Thái Lan và tỉnh Hải Nam, Trung Quốc. Quá trình lây lan của IMNV qua các châu lục khác nhau được cho là do việc nhập khẩu tôm bố mẹ P. vannamei.

IMNV là một loại vi rút có vật chất di truyền là ARN mạch đôi, với kích thước 7.560bp, và cấu trúc không có lớp màng bao. Phân tích phát sinh loài dựa vào gen RNA-dependent RNA polymerase (RdRp) đã xác định IMNV thuộc họ Totiviridae, giống Giardiavirus. 

Điều này làm nổi bật tính đặc biệt và sự nguy hiểm của IMNV đối với ngành công nghiệp nuôi tôm và đặt ra nhiều thách thức trong việc phòng tránh và điều trị căn bệnh này.

Triệu chứng và ảnh hưởng của IMNV

Triệu chứng hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng

Tôm thẻ chân trắng, với khả năng gây tỷ lệ chết cao, đóng vai trò là vật chủ chính của Infectious Myonecrosis Virus (IMNV). Bệnh thường khiến tỷ lệ chết trong quần đàn tăng từ 40% đến 70%, và trong những vùng nuôi mà IMNV bùng phát, tỷ lệ chết có thể lên đến 100%. Nhìn chung, tôm xanh Nam Mỹ và tôm sú đều có thể bị nhiễm IMNV, nhấn mạnh vai trò của nhiệt độ và nồng độ muối trong quá trình bùng phát bệnh.

Ở giai đoạn cấp tính, tôm bị nhiễm IMNV thường xuất hiện các dấu hiệu bệnh lý như cơ bụng và cơ đuôi trắng đục, dẫn đến hiện tượng hoại tử và đỏ ở các vùng cơ này. Cơ quan lympho cũng trở nên phồng lên gấp 2-4 lần so với kích thước bình thường. Tình trạng nặng có thể dẫn đến tử vong đột ngột và kéo dài trong nhiều ngày.

Tác hại do bệnh gây ra bệnh hoại tử cơ ở tôm thẻ chân trắng

Bệnh hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng có thể gây ra sự chết đột ngột, thường sau những sự kiện hay hoạt động có thể tạo ra các yếu tố gây sốc cho tôm, như chải tôm, sự thay đổi đột ngột về độ mặn hay nhiệt độ. Nhiều trường hợp, tôm nhiễm IMNV vẫn giữ trạng thái no với ruột đầy thức ăn, do tôm vừa được nuôi cấy trước khi xuất hiện các nhân tố gây sốc.

Cần lưu ý rằng IMNV có các đặc điểm lâm sàng và mô bệnh học tương tự với loại vi rút gây bệnh trắng đuôi trên tôm biển, đôi khi gây nhầm lẫn trong quá trình chẩn đoán bệnh. Đặc biệt, ở giai đoạn ấu niên và tiền trưởng thành, cơ quan đích của IMNV như cơ vân, mô liên kết, tế bào máu và cơ quan bạch huyết thường được sử dụng trong các quy trình chẩn đoán. Chân bơi được ưu tiên sử dụng khi xác định IMNV trên tôm bố mẹ nếu trường hợp tôm nhiễm IMNV là mãn tính.

>>> Mời bạn xem thêm: Công Nghệ Nuôi Tôm Thẻ Chân Trắng Mang Lại Thu Nhập Khủng 

Phân bố và lây nhiễm 

Về mặt phương thức lây nhiễm, hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng tỏ ra là một ẩn số đầy thách thức khiến các nhà nghiên cứu phải đối mặt với những khó khăn trong việc giải mã cơ chế lây nhiễm của nó. Bệnh có khả năng truyền từ tôm nhiễm IMNV đến tôm khỏe mạnh thông qua việc ăn uống, tạo ra một chuỗi lây nhiễm khó lường. Đặc biệt, IMNV còn có thể lây nhiễm qua nguồn nước, làm gia tăng đáng kể rủi ro cho các đàn tôm trong ao nuôi.

Câu hỏi về cơ chế lây nhiễm theo chiều dọc từ bố mẹ truyền qua cho thế hệ con vẫn là một ẩn số, liệu sự nhiễm bệnh xảy ra từ bên ngoài trứng hay từ bên trong buồng trứng vẫn là bí mật cần được giải đáp. Thậm chí, vẫn chưa có số liệu cụ thể về vật truyền bệnh IMNV.

Điều đặc biệt là, với cấu trúc ARN mạch đôi và thiếu màng bao, IMNV giữ lại khả năng lây nhiễm khi tồn tại trong ruột và chất thải của một số loài chim biển. Những con tôm chết do IMNV có thể trở thành nguồn nhiễm tiềm ẩn khi được ăn bởi các loài chim biển, mở ra một khả năng lây nhiễm đa dạng và khó kiểm soát.

Cách trị hoại tử cơ trên tôm thẻ sao cho hiệu quả? 

Để ngăn chặn sự lây lan của bệnh hoại tử cơ trong quần thể tôm thẻ chân trắng, phương pháp tiệt trùng trứng và ấu trùng đã chứng minh là một trong những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Việc lựa chọn, sàng lọc, và thả tôm giống không bị nhiễm bệnh IMNV vào môi trường ao nuôi là quan trọng để bảo vệ đàn tôm khỏi bệnh lý.

Trong trường hợp hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng đã xuất hiện trên tôm giống có kích thước khoảng 2 – 3 cm, việc điều trị trở nên khó khăn và không hiệu quả. Trong tình huống này, việc hủy bỏ và tiêu diệt khuẩn là bước cần thiết để ngăn chặn sự lây nhiễm cho những con giống khác trong ao.

Đối với ao nuôi khi có một số tôm chết và có dấu hiệu của bệnh lý, việc ổn định môi trường ao nuôi trở nên quan trọng. Chú ý đặc biệt đến nhiệt độ, độ mặn, và độ pH để tạo ra điều kiện thuận lợi cho sự phục hồi của đàn tôm. Tăng cường sục khí để cung cấp đủ ôxy cho ao nuôi là một biện pháp quan trọng để giữ cho tôm sống sót và phục hồi sức khỏe. Ngừng hoặc giảm lượng thức ăn cũng là một biện pháp cần thiết để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa của tôm và hỗ trợ quá trình hồi phục.

Trong trường hợp bệnh hoại tử cơ đã gây ra tỷ lệ chết cao, việc xử lý và khử trùng ao nuôi trong vài ngày là quan trọng để ngăn chặn sự lây lan và bảo vệ sức khỏe của đàn tôm.

Hi-Mineral 1 chống cong thân đục cơ

Thành phần Hi-Mineral 1

Mg (dạng Ca(MgCO3)2), min………………….15%

• K (dạng K2O), min………………………………….0,5%
• Ca (dạng Ca(MgCO3)2, CaCO3), min……….20%
• Na (dạng Na2O), min……………………………….2%
• Chất mang (bột tacl) vừa đủ………………………1kg

Công dụng

Bổ sung và làm giàu các hàm lượng khoáng đa vi lượng cần thiết cho nước và đáy ao nuôi tôm, giúp tôm lột vỏ nhanh và cứng vỏ, giảm các hiện tượng cong thân, tôm thẻ chân trắng bị đục cơ do thiếu khoáng. Ổn định hệ đệm, cân bằng ổn định Kiềm và pH.

Hướng dẫn sử dụng Hi-Mineral 1

• Định kỳ 7 – 10 ngày/ lần: 1kg/3000m3.
• Ổn định kiềm, pH: 1,5-5 kg/1000m3, dùng lúc 9- 12h khi có nắng.
• Khi tôm giai đoạn lột vỏ hoặc khó lột hoặc lột không cứng vỏ: 1kg/1000m3.
• Khi tôm có hiện tượng thiếu khoáng: 2- 3 kg/1000m3, ngày 1 lần, liên tục từ 5- 7 ngày (dùng trong thời gian từ 14h – 18h là thích hợp). Hòa với nước rồi tạt đều xuống ao.

Trong bối cảnh ngành nuôi tôm ngày càng phát triển, việc hiểu rõ về nguyên nhân gây bệnh hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng là quan trọng để phát triển những phương pháp phòng tránh và điều trị hiệu quả. Sự nghiên cứu và đánh giá sâu sắc về cơ chế lây nhiễm, phương pháp phòng ngừa, cũng như ứng dụng công nghệ mới sẽ chính là chìa khóa giúp ngành nuôi tôm đối mặt với thách thức từ bệnh hoại tử cơ, tạo nên một cộng đồng nuôi tôm bền vững và phồn thịnh.